Sân bay và tính Phi kinh tế theo quy mô

Tính Phi kinh tế theo quy mô của sân bay

Quy mô hoạt động của sân bay có thể tác động đáng kể đến hiệu quả vận hành, cơ cấu chi phí và lợi nhuận tổng thể.​

Nhiều nghiên cứu đã phân tích tính kinh tế theo quy mô, đa phần tập trung cho các sân bay nhỏ, tuy nhiên còn thiếu những đánh giá liệu những lợi ích này vẫn còn—hay bắt đầu có những tác dụng trái ngược—khi lưu lượng hành khách hoặc hàng hóa tăng cao. Các bằng chứng cho thấy các sân bay lớn, đặc biệt là những sân bay có công suất vượt trên 40 triệu WLU (đơn vị công suất - tương đương 1 hành khách hoặc 100kg hàng hóa đi hoặc đến) mỗi năm, thường phải đối mặt với chi phí vận hành tăng cao.​

Sự phát triển của các siêu sân bay trên thế giới

Trong những năm gần đây, ngành hàng không trên toàn cầu đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Điều này đã thúc đẩy việc xây dựng và mở rộng nhiều sân bay quy mô lớn. Năm 2001, trên thế giới chỉ có 8 sân bay đón tiếp hơn 40 triệu lượt khách mỗi năm; đến năm 2019, con số này đã tăng lên 56, cùng với nhiều dự án siêu sân bay với công suất thiết kế trên 100 triệu đơn vị công suất (WLU) mỗi năm đang được triển khai. Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của những cơ sở hạ tầng lớn này vẫn là một câu hỏi chưa có lời đáp—liệu quy mô lớn có đồng nghĩa với hiệu quả cao, hay sự phức tạp trong vận hành sẽ dẫn đến nguy cơ chi phí tăng đột biến?​

Chính vì vậy, việc nghiên cứu chuyên sâu về tính phi kinh tế theo quy mô tại các sân bay là vô cùng cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh ngành hàng không đang phục hồi sau đại dịch COVID-19 và nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng sân bay mới ngày càng cấp thiết.​

Trong suốt hai thập kỷ qua, số lượng sân bay lớn (với lưu lượng hành khách >40 triệu lượt khách mỗi năm) liên tục gia tăng. Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là Trung Quốc, đóng góp tỷ lệ lớn nhất cho sự tăng trưởng này.​

Các sân bay tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đang trải qua quá trình mở rộng rõ rệt, với nhiều sân bay đặt mục tiêu công suất 100 triệu lượt khách mỗi năm hoặc hơn, nhằm đáp ứng nhu cầu giao thông hàng không đang gia tăng và thiết lập vị thế trung tâm kết nối toàn cầu.

Một số dự án mở rộng quy mô đáng chú ý bao gồm sân bay Suvarnabhumi tại Bangkok (150 triệu lượt khách vào năm 2033) và sân bay Daxing tại Bắc Kinh (100 triệu lượt khách vào năm 2040). Các siêu sân bay mới như New Manila và Long Thành đều được thiết kế để có thể đạt tới năng lực khai thác 100 triệu lượt khách mỗi năm. Tương tự, sân bay Quốc tế Kuala Lumpur có kế hoạch dài hạn tăng công suất lên tới 140 triệu lượt khách mỗi năm, sân bay Quốc tế Hồng Kông đặt mục tiêu phục vụ 120 triệu lượt khách mỗi năm trong vòng 10 năm tới thông qua hệ thống 3 đường băng (3RS).

Việc phát triển các sân bay lớn có thể được giải thích bởi nhiều nguyên nhân:​

Chúng tôi khuyến nghị các nhà hoạch định chính sách, nhà quy hoạch, và nhà phát triển sân bay nên mở rộng trọng tâm, không chỉ đơn thuần là giải quyết vấn đề năng lực vận chuyển để đáp ứng nhu cầu. Thay vào đó, họ cần đánh giá các lựa chọn trải nghiệm du lịch tối ưu chi phí cho hành khách. Các lựa chọn này cần xem xét các yếu tố như khoảng cách di chuyển trên mặt đất đến sân bay, thời gian định hướng và di chuyển trong sân bay từ lúc xuống xe đến lúc lên máy bay, hiệu quả vận hành mà các hãng hàng không đạt được với khoảng cách di chuyển ngắn hơn từ đường băng đến cửa ra máy bay. Ngoài ra, cần xem xét việc bố trí khung giờ bay phù hợp với lịch trình của hành khách và hãng hàng không.​

Việc phát triển các sân bay lớn không phải lúc nào cũng đảm bảo thành công. Những dự án như vậy tiềm ẩn nhiều thách thức liên quan đến việc mở rộng kết nối, hiệu quả vận hành, và độ phức tạp trong quản lý tổng thể. Duy trì hiệu suất tối ưu và đảm bảo sự hài lòng cho tất cả các bên liên quan là một bài toán nan giải đối với các sân bay quy mô lớn.​

Nhóm sân bay thứ cấp hoặc có quy mô trung bình với công suất nhà ga từ 15-40 triệu lượt khách mỗi năm có lợi thế mang lại tăng trưởng kết nối hàng không bền vững hơn so với nhóm sân bay lớn. Nhóm sân bay này có nhiều cơ hội tăng trưởng, với khả năng quản lý hiệu quả lợi nhuận và chi phí, và do vậy mang lại lợi ích thiết thực hơn cho các bên liên quan.

Khuyến nghị cho các nhà hoạch định chính sách và phát triển sân bay