กรอบการเปิดเผยข้อมูลทางการเงินที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ (TNFD) ในภาคการเงินของไทย ตอนที่ 2 (2/2)

2. ผลการวิเคราะห์ระดับความพร้อมของการเปิดเผยข้อมูลตามกรอบ TCFD และ TNFD ของภาคการเงินในประเทศไทย

2.1.2 การเจาะลึกแนวโน้มการเปิดเผยข้อมูลตามข้อเสนอแนะของ TCFD 11 ข้อ

ความหลากหลายของคะแนนการวิเคราะห์ความพร้อมในการเปิดเผยข้อมูลตาม TCFD

การวิเคราะห์คะแนนความพร้อมในการเปิดเผยข้อมูลตามกรอบ TCFD เผยให้เห็นถึงความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญระหว่างกลุ่มธุรกิจในภาคการเงินของไทย

1. การกำกับดูแล – บทบาทของฝ่ายบริหารในการกำกับดูแลความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศ

• จากการศึกษาพบว่ามีความแตกต่างของระดับการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับบทบาทของฝ่ายบริหารในการกำกับดูแลความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศ โดยบริษัทจัดการสินทรัพย์และธนาคารพาณิชย์เปิดเผยข้อมูลด้านการกำกับดูแลได้สอดคล้องกับแนวทางของ TCFD มากกว่า ในขณะที่ธนาคารของรัฐและบริษัทประกันภัยจะกล่าวถึงในลักษณะทั่วไปเท่านั้น ซึ่งบ่งชี้ว่าบริษัทจัดการสินทรัพย์และธนาคารพาณิชย์มีกรอบการกำกับดูแลที่มีระบบระเบียบมากกว่า โดยฝ่ายบริหารมักมีบทบาทในการประเมินและบูรณาการความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศเข้าสู่กระบวนการตัดสินใจอย่างจริงจัง ในทางตรงกันข้าม ธนาคารของรัฐและบริษัทประกันภัยอาจเผชิญกับแรงกดดันภายนอกที่น้อยกว่า ซึ่งส่งผลให้ยังไม่ค่อยพบเห็นการนำแนวปฏิบัติการกำกับดูแลมาใช้ในการกำกับดูแลความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศเท่าไหร่นัก

2. ตัวชี้วัดและเป้าหมาย – การกำหนดเป้าหมายที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศ

• จากการศึกษาพบว่าความพร้อมการเปิดเผยข้อมูลด้านตัวชี้วัดและเป้าหมายเป็นไปในทิศทางเดียวกันกับการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับบทบาทของฝ่ายบริหารในการกำกับดูแลความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศในหัวข้อข้างต้น โดยบริษัทจัดการสินทรัพย์และธนาคารพาณิชย์มีการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการกำหนดเป้าหมายเพื่อจัดการความเสี่ยงและโอกาสที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศ ที่เป็นไปตามข้อเสนอแนะของ TCFD ในทางตรงกันข้าม การเปิดเผยข้อมูลของธนาคารของรัฐและบริษัทประกันภัยยังไม่ค่อยมีความสอดคล้อง ความแตกต่างนี้อาจเป็นเพราะนักลงทุนมีความคาดหวังต่อการเปิดเผยข้อมูลด้านสภาพภูมิอากาศมากขึ้น และนักลงทุนมีบทบาทสำคัญต่อกลุ่มบริษัทจัดการสินทรัพย์และธนาคารพาณิย์มากกว่าธนาคารของรัฐและบริษัทประกันภัย ส่งผลให้บริษัทประกันภัยและธนาคารของรัฐอาจขาดแรงจูงใจการกำหนดเป้าหมายการลดความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศที่ชัดเจน

3. ตัวชี้วัดและเป้าหมาย – การเปิดเผยการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

• บริษัทภาคการเงินส่วนมากมีการเปิดเผยปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยเฉพาะขอบเขตที่ 1 และขอบเขตที่ 2 ซึ่งสอดคล้องกับข้อเสนอแนะของ TCFD ยกเว้นบริษัทประกันภัย โดยพบว่าบริษัทประกันภัยเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในลักษณะภาพรวม และกล่าวถึงข้อมูลและเป้าหมายเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ทั้งนี้บริษัทประกันภัย เป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศสูง (significant exposure to climate-related risks) ผ่านการรับประกันภัยและพอร์ตการลงทุน (underwriting and investments) การเปิดเผยข้อมูลเพียงเล็กน้อยจึงอาจนำไปสู่ความกังวลเกี่ยวกับระดับความพร้อมของบริษัทประกันภัยในการรับมือกับความเสี่ยงทางการเงินที่อาจเกิดขึ้นจากสภาพภูมิอากาศ

4. กลยุทธ์ – การระบุความเสี่ยงและโอกาสจากสภาพภูมิอากาศ

• บริษัทจัดการสินทรัพย์มีการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการระบุความเสี่ยงและโอกาสจากสภาพภูมิอากาศภายใต้เสาหลักด้านกลยุทธ์ได้อย่างที่มีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตามกลุ่มธนาคารพาณิชย์ ธนาคารของรัฐ และบริษัทประกันภัย มีการเปิดเผยข้อมูลเพียงบางส่วนในด้านนี้ ความแตกต่างนี้อาจเกิดจากความพร้อมของบุคลากรภายใน ระดับความเข้มข้นของการกำกับดูแลด้านกฎระเบียบ และการให้ความสำคัญของการบูรณาการประเด็นด้านสภาพภูมิอากาศเข้ากับกระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์

ข้อมูลเชิงลึกที่สำคัญ:

จากการศึกษา สามารถสรุปได้ว่า ความแตกต่างที่ในประสิทธิภาพการเปิดเผยข้อมูลตาม TCFD ในแต่ละธุรกิจในกลุ่มภาคการเงิน มีสาเหตุหลักมาจากระดับแรงกดดันภายนอกที่แตกต่างกัน ธนาคารพาณิชย์ รวมถึงบริษัทจัดการสินทรัพย์ที่เป็นบริษัทในเครือธนาคารพาณิชย์ มีธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เป็นหน่วยงานกำกับดูแล ซึ่งผลักดันให้องค์กรภายใต้การกำกับดูแลเปิดเผยข้อมูลด้านสภาพภูมิอากาศ ในทางกลับกัน บริษัทประกันภัย ไม่ได้ประสบกับแรงผลักดันจากหน่วยงานภายนอกมากนัก ซึ่งส่งผลให้มีความพร้อมการเปิดเผยข้อมูลตาม TCFD น้อยกว่า นอกจากนี้ ธนาคารของรัฐ ซึ่งอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของสำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.) ซึ่งมีข้อกำหนดด้านการเปิดเผยข้อมูลด้านสภาพภูมิอากาศที่น้อยกว่าเมื่อเทียบกับ ธปท. ส่งผลให้มีการเปิดเผยข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศน้อยกว่า

• บริษัทจัดการสินทรัพย์ในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริษัทที่เป็นบริษัทในเครือของธนาคารพาณิชย์ เป็นผู้นำในการเปิดเผยข้อมูลตามข้อเสนอแนะของ TCFD
  • ความสอดคล้องด้านการเปิดเผยข้อมูลของบริษัทจัดการสินทรัพย์และธนาคารพาณิชย์ เป็นผลมาจากการใช้โครงสร้างการกำกับดูแลและเป้าหมายการดำเนินธุรกิจร่วมกัน ด้วยเหตุนี้ บริษัทจัดการสินทรัพย์เหล่านี้จึงได้รับประโยชน์จากขั้นตอนการดำเนินงานที่เป็นระบบและกรอบการปฏิบัติตามกฎระเบียบของบริษัทแม่ ทำให้สามารถนำข้อเสนอแนะของ TCFD ไปปฏิบัติได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
  • เป็นที่น่าสังเกตว่า บริษัทจัดการสินทรัพย์บางแห่งที่เป็นบริษัทในเครือของธนาคารพาณิชย์ ได้เผยแพร่รายงาน TCFD เฉพาะของตนเอง เพื่ออธิบายรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับความสอดคล้องกับแนวทางของ TCFD และหลักการเพื่อความรับผิดชอบในการลงทุนแห่งสหประชาชาติ (UN PRI) ซึ่งส่งผลให้มีการเปิดเผยข้อมูลที่ละเอียดและเฉพาะเจาะจงตามกรอบการทำงานมากขึ้น เป็นผลให้ระดับความพร้อมในการปฏิบัติตาม TCFD ของบริษัทจัดการสินทรัพย์เหล่านี้ในบางด้าน อยู่ในอันดับสูงกว่าธนาคารพาณิชย์ที่เป็นบริษัทแม่ของตน
• ธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย นำการเปิดเผยข้อมูลตาม TCFD มาใช้มากเป็นอันดับสอง รองจากบริษัทจัดการสินทรัพย์
  • แรงกดดันด้านกฎระเบียบจาก ธปท. เป็นหนึ่งในปัจจัยหลักให้มีการเปิดเผยข้อมูลด้านสภาพภูมิอากาศ ซึ่งรวมถึง กำหนดให้มีการทดสอบภาวะวิกฤตด้านสภาพภูมิอากาศ (climate stress testing) ภายในสิ้นปี 2566 นอกจากนี้นักลงทุนต่างต้องการทำความเข้าใจถึงแนวทางการจัดการความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศของธนาคาร รวมถึงธนาคารต่างตระหนักมากขึ้นว่าการจัดการความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศที่มีประสิทธิภาพ มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการสร้างความยั่งยืนในระยะยาวและความสามารถในการฟื้นตัว
• การศึกษาพบว่าธนาคารรัฐของไทยมีความก้าวหน้าในการรายงานข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสภาพภูมิอากาศ แต่อาจยังไม่เท่ากับระดับการเปิดเผยข้อมูลของธนาคารพาณิชย์
  • ความแตกต่างในระดับความพร้อมของการเปิดเผยข้อมูลนี้ มีสาเหตุหลักมาจากการที่ธนาคารรัฐของไทยได้รับแรงกดดันที่น้อยกว่าจากหน่วยงานกำกับดูแลและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เมื่อเทียบกับธนาคารพาณิชย์ แม้ว่าธนาคารรัฐจะเริ่มนำแนวปฏิบัติ TCFD มาใช้ แต่ความก้าวหน้าและความครอบคลุมของการเปิดเผยข้อมูลยังคงไม่สมบูรณ์เท่าที่ควร ซึ่งบ่งชี้ถึงความจำเป็นของปัจจัยจากภายนอก เพื่อมาเป็นแรงขับเคลื่อน ในการเปิดเผยข้อมูล และส่งเสริมความโปร่งใสที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลด้านสภาพภูมิอากาศ
• สำหรับบริษัทประกันภัยในประเทศไทยนั้นอยู่ในช่วงเริ่มต้นของการรายงานความยั่งยืน เมื่อเทียบกับภาคการเงินอื่น ๆ ในประเทศ การเปิดเผยข้อมูลที่สอดคล้องกับข้อเสนอแนะของ TCFD ของบริษัทประกันนั้นยังอยู่ในระดับที่จำกัด
  • ภาคธุรกิจประกันภัยอาจเผชิญกับความท้าทายในการบูรณาการประเด็นด้านสภาพภูมิอากาศเข้ากับธุรกิจหลัก เพื่อให้สามารถรับมือกับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่กำลังรุนแรงมากขึ้น บริษัทประกันภัยจำเป็นต้องพัฒนากรอบการทำงานด้านความยั่งยืนที่ชัดเจนมากขึ้น เพื่อให้สามารถจัดการกับความเสี่ยงด้านสภาพภูมิอากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
    
    

โปรดติดตามบทความเกี่ยวกับความก้าวหน้าในการเปิดเผยข้อมูลตามกรอบ Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) ของภาคการเงินในประเทศไทย ในตอนถัดไป
 

ผู้เขียน:

Chayathorn Chanruangvanich
ESG and Corporate Sustainability Leader, PwC Thailand

Perpetua George
Director, Asia Pacific Sustainability, Nature & Biodiversity, PwC Malaysia