Digital Upskilling Blog

‘ยกระดับทักษะแรงงาน’ โจทย์ใหญ่ของธุรกิจยุคดิจิทัล

โดย รินรัตน์ ภาสเวคิน หุ้นส่วน บริษัท PwC ประเทศไทย

29 สิงหาคม 2562

คงไม่มีใครปฏิเสธว่า ปัจจุบันตลาดแรงงานทั้งแรงงานที่มีอยู่ในระบบและนิสิตนักศึกษาจบใหม่ กำลังได้รับผลกระทบจากการเข้ามาของระบบออโตเมชัน แต่ในขณะเดียวกันทักษะทางด้านเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น artificial intelligence (AI) robotics หรือ the Internet of Things เป็นต้น กลับเป็นที่ขาดแคลนอย่างมาก ซึ่งทิศทางตลาดแรงงานที่สวนทางกันทั้ง 2 แบบนี้ ทำให้ช่องว่างทักษะของพนักงานปัจจุบันกับทักษะที่นายจ้างต้องการในอนาคตนั้นกว้างขึ้น

วันนี้องค์กรทั่วโลกจึงหันมาให้ความสำคัญกับการยกระดับทักษะ (Upskilling) ให้กับพนักงาน โดยมีการสอนและเพิ่มพูนทักษะใหม่ๆ และทำให้พนักงานนำทักษะที่ได้ไปสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับองค์กรในตำแหน่งที่ทำอยู่ ซึ่งการยกระดับทักษะนี้ แตกต่างจากการพัฒนาทักษะของพนักงานที่มีอยู่ (Reskilling) โดย Reskilling เป็นการปรับปรุงทักษะของพนักงานเฉพาะกลุ่มและได้ผลแค่ในระยะสั้น แต่ Upskilling คือการปรับเปลี่ยนทักษะพนักงานในวงกว้าง เช่นระดับองค์กร ระดับอุตสาหกรรมหรือระดับประเทศเพื่อให้พนักงานมีทักษะในการทำงานด้านใหม่ได้อย่างมีประสิทธิผล

เมื่อเราพูดถึงการยกระดับทักษะของพนักงาน ผู้บริหารองค์กรหรือนายจ้าง ต้องหันกลับมามองว่าพนักงานของเรายังมีทักษะที่เหมาะกับงานในอนาคตอยู่หรือไม่ หากคำตอบคือไม่ หรือไม่แน่ใจ เราต้องเริ่มกำหนดทักษะที่องค์กรต้องการในอนาคต และคัดเลือกพนักงานที่ต้องการจะเพิ่มทักษะให้ โดยต้องจัดให้มีโปรแกรมการฝึกอบรมและเทคโนโลยีที่จะใช้ส่งเสริมการเรียนรู้ไว้รองรับ

ผลจากการสำรวจซีอีโอทั่วโลก (Annual Global CEO Survey) ครั้งที่ 22 ของ PwC ที่ผ่านมา ชี้ว่า ผู้บริหารถึง 79% กังวลกับการขาดแคลนแรงงานที่มีทักษะที่จำเป็น และเกือบครึ่งหรือ 46% มองว่า การยกระดับทักษะจะเป็นทางเลือกที่ผู้บริหารนำมาใช้มากที่สุดในการแก้ปัญหานี้

การยกระดับทักษะจึงเป็นหัวใจสำคัญสำหรับทุกองค์กรที่ต้องการจะเติบโตในอนาคต และเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับคนทุกระดับภายในองค์กร ตั้งแต่พนักงานใหม่ไปจนถึงผู้บริหารระดับสูง นอกจากนี้ ทักษะทางอารมณ์ (Soft skills) และความสามารถในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ก็ยังเป็นสิ่งที่องค์กรต้องการควบคู่ไปกับการยกระดับทักษะที่เกี่ยวกับเทคโนโลยีด้วย

อย่างไรก็ตาม การยกระดับทักษะ ถือเป็นเรื่องท้าทายที่องค์กรต้องเตรียมพร้อม ซึ่งจากบทความ A strategist’s guide to upskilling ของ Strategy& ได้เสนอ 6 ขั้นตอนในการยกระดับทักษะให้กับพนักงานในองค์กรไว้อย่างน่าสนใจ ดังนี้

1. วิเคราะห์สถานการณ์ และกำหนดกรอบการพัฒนาร่วมกัน

ในระดับองค์กร ผู้บริหารควรเริ่มต้นจากการพูดคุยกับพนักงานกลุ่มเป้าหมาย พร้อมด้วยผู้เกี่ยวข้องที่สำคัญอื่นๆ เช่น หัวหน้างาน ฝ่ายทรัพยากรบุคคล  และตัวแทนหน่วยฝึกอบรม ถึงประเภทของทักษะที่ต้องการ เช่น ทักษะทางเทคนิค ทักษะที่ส่งเสริมความเชี่ยวชาญทางดิจิทัล หรือทักษะทางอารมณ์ เช่น ความเป็นผู้นำ และ การสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ จากนั้นกำหนดกรอบการพัฒนาร่วมกัน โดยต้องได้รับการสนับสนุนจากฝ่ายงานที่เกี่ยวข้องด้วย รวมถึงตั้งเป้าหมายที่ต้องการได้รับ ซึ่งอาจจะรวมทั้งเป้าหมายที่วัดผลได้ เช่น เปอร์เซ็นต์การเก็บรักษาพนักงาน เปอร์เซ็นต์ผลตอบแทนจากการลงทุน นอกจากนั้นควรมีการกำหนดเป้าหมายที่ช่วยลดความกังวลและเพิ่มขวัญกำลังใจให้กับพนักงานที่ได้รับผลกระทบจากการเข้ามาของเทคโนโลยี

2. ออกแบบการยกระดับทักษะ

ที่ผ่านมา การพัฒนาทักษะที่มีอยู่อาจส่งเสริมการเรียนรู้ของพนักงานได้ไม่เพียงพอ หรือผิดกลุ่มเป้าหมาย ดังนั้น องค์กรจึงต้องให้ความสำคัญในการกำหนดตำแหน่งงานที่จะได้รับผลกระทบจากเทคโนโลยีมากที่สุด กลุ่มพนักงานที่มีความเสี่ยงที่งานจะถูกแทนที่มากที่สุด และ ทักษะที่ธุรกิจจะได้รับประโยชน์มากที่สุด หลังจากนั้น จึงวางแผนในการอบรมที่มุ่งเน้นในการยกระดับทักษะเพื่อบรรลุเป้าหมายกลยุทธ์ขององค์กร โดยฝ่ายทรัพยากรบุคคลขององค์กรควรเป็นผู้นำในการยกระดับทักษะนี้ และอาจจะหาบุคคลต้นแบบ (Role Model) ในชุมชนที่สามารถสร้างแรงบันดาลใจให้พนักงานในการยอมรับการเรียนรู้ทักษะใหม่ที่ไม่คุ้นเคย

3. ประเมินผล และให้คำแนะนำพนักงานแต่ละคน

การเปลี่ยนแปลงรูปแบบหรือวิธีการทำงานบ่อยครั้งสร้างความกังวลให้กับพนักงาน องค์กรจึงต้องวางแผนการยกระดับทักษะที่แตกต่างกันตามความจำเป็นของพนักงานแต่ละคน โดยพนักงานควรมีส่วนร่วมในการร่วมกันกำหนดแผนการยกระดับทักษะของตนเอง และควรจัดให้มีโปรแกรมการเป็นพี่เลี้ยง เพื่อคอยช่วยให้คำปรึกษาและลดความกังวลให้กับพนักงาน เพื่อให้พนักงานสามารถปรับการทำงานในรูปแบบใหม่เป็นได้อย่างราบรื่น

4. จับคู่งานกับคนและสร้างการมีส่วนร่วม

องค์กรควรนำระบบไอทีที่สามารถจับคู่ทักษะของพนักงานและงานที่ต้องการได้มาใช้ โดยอาจพิจารณาการนำอัลกอริทึมของเอไอและการเรียนรู้ของเครื่องจักร (Machine Learning) มาวิเคราะห์กลุ่มพนักงานที่มีในเชิงลึกและกว้างขึ้น นอกจากนี้ ยังต้องสร้างการมีส่วนร่วมของพนักงานที่มากกว่าการให้คำแนะนำ โดยต้องมีการสื่อสารในเชิงบวกอย่างต่อเนื่องจากหัวหน้างาน ทำให้พนักงานนั้นรู้สึกได้ถึงความโปร่งใสและจริงใจขององค์กรในการยกระดับทักษะ อีกทั้งให้ความช่วยเหลือเมื่อพนักงานต้องการ โดยอาจกำหนดให้มีพี่เลี้ยง หรือที่ปรึกษาส่วนตัวให้กับพนักงานแต่ละคนอย่างที่กล่าวไป

5.  เลือกโปรแกรมการอบรมและผู้ทำการฝึกอบรม

คุณภาพของหลักสูตรการฝึกอบรม ถือเป็นปัจจัยสำคัญต่อการยกระดับทักษะพนักงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เรื่องที่เกี่ยวกับเทคโนโลยีใหม่ๆ ไม่ว่าจะเป็น ระบบออโตเมชัน หรือ เอไอ และอื่นๆ ดังนั้น องค์กรต้องมั่นใจว่า ผู้ทำการฝึกอบรมเข้าใจวัตถุประสงค์ และสามารถสอนทักษะที่องค์กรจะต้องการได้อย่างแท้จริง สามารถติดตามประเมินผลได้ และมีประสบการณ์ที่น่าเชื่อถือ

6. บริหารจัดการโครงการ และคอยติดตามผล

การยกระดับทักษะ ถือเป็นความท้าทายของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ตัวพนักงานเอง ฉะนั้น การมีฝ่ายทรัพยากรบุคคลเข้ามาเป็นผู้บริหารโครงการและมีการใช้เครื่องมือดิจิทัลที่เกี่ยวกับงานด้านทรัพยากรบุคคลเข้ามาช่วยในการติดตามกิจกรรม จะช่วยให้การยกระดับทักษะมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังต้องมีการจัดตั้งทีมสื่อสารเพื่อสื่อสารกรณีตัวอย่าง หรือ ผลสำเร็จจากการยกระดับทักษะไปยังช่องทางต่างๆ ด้วย เพื่อเป็นต้นแบบให้กับพนักงานและสังคมต่อไป และที่สำคัญ องค์กรต้องปกป้องข้อมูลส่วนบุคคลของพนักงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อมีการขอข้อมูลเพื่อนำไปวิเคราะห์ เช่น ข้อมูลทางด้านความสามารถ สุขภาพ หรือ ครอบครัว โดยองค์กรต้องสร้างความเชื่อมั่นว่า ข้อมูลของพนักงานจะปลอดภัย และมีมาตรการการใช้งานข้อมูลที่ถูกต้องและเหมาะสม

อ้างอิง:

1. A strategist’s guide to upskilling, PwC’s Strategy&